De maatregelen om de verspreiding van Corona in te perken leiden tot allerhande aanpassingen in bewegingen van de mensen, van staan in rijen tot ontmoetingen met gepaste afstand. De matrixborden die op een normale Koningsdag de routes aangeven, zijn nu ingezet voor mededelingen van de overheid. “Houd 1,5 meter afstand. Boete = 399 euro. Blijf thuis.” Tot 21 april heeft de Amsterdamse politie in totaal 296 boetes uitgeschreven wegens het overtreden van de coronaregels. Via mupi’s en trottoirteksten worden we opgeroepen vol te houden en sterk te zijn.

Het nieuwe gedrag wordt afgedwongen middels instructies in de vormgeving van de publieke ruimte. Er verschijnen half maart al snel 1,5 meter strepen bij supermarkten en coffeeshops én allerhande geïmproviseerde bordjes die oproepen tot social distancing. Na een tijdje komen er plastic schermen om kassières te beschermen tegen klanten en omgekeerd. Er zijn ontwerpers die erop inspelen, zoals Björn van den Broek die een bankje ontwierp voor 1,5 meter afstand of modeontwerper Giorgio Toppin, die een 1,5 meter tas ontwierp. Maar in het Amsterdamse straatbeeld overheerst vooral de do-it-yourself vormgeving. Een informele beeldtaal die iets tijdelijks uitstraalt. Met looproutes en aparte in- en uitgangen creëren ondernemers ruimte om toch door te kunnen met hun zaak. Anderen hebben met rood-witte linten aangegeven dat ze echt dicht zijn, hoewel buurtbewoners zich soms, met eigen drank, de ruimte weer toe-eigenen.

Het kan een spannend spel zijn: plots sta je in de Albert Heijn de rumba of salsa te dansen met de verplichte karretjes zoals Ava MacPherson het beschrijft in haar inzending. Maar het negeren van de social distancing leidt ook tot irritatie: zwetende wielrenners en joggers die je rakelings passeren. De Nederlandse ‘intelligent lockdown’ betekent dat iedereen voor zichzelf bepaalt hoe zich te gedragen in de publieke ruimte. Wel of niet boodschappen doen? Wel of geen mondkapje? Wel of geen handschoenen?

Verschillen in beschikbare ruimte vertalen zich in ongelijkheid. Voor Amsterdammers met grote huizen en tuinen is het leven in lockdown beter uit te houden dan voor de kleinbehuisden zonder eigen buitenruimte. Het meest schrijnend zijn de strepen op de vloer van de opvang van ongedocumenteerden. We can’t protect ourselves uit de serie Homeless Quarantine toont hoe thuisloze vluchtelingen de Corona crisis beleven. Ook schrijnend en net zo onzichtbaar: het huiselijk geweld dat toeneemt door het gedwongen thuiszitten. Oproepen op straattegels verwijzen ernaar, maar hoe kan je bellen als je nooit meer alleen bent?