Amsterdam 2020
door Kadir van Lohuizen / NOOR
De Corona pandemie is door veel bewoners van de stad verbeeld door middel van fotoreportages en videos van stille straten, pleinen, grachten en gebouwen. Het zijn vaak mooie, zonovergoten beelden tegen een strakblauwe lucht. De pracht van de wereldberoemde Amsterdamse architectuur, aangevuld met reportages van lege stations, hightech kantoorgebouwen en winkelstraten. Elk teken van leven lijkt afwezig te zijn, waardoor de rol van de fotograaf nadrukkelijker wordt. Sommigen geven aan dat de foto (ook) een document is dat zij zelf alleen waren in de straat of op het plein.
Op andere foto’s wordt een enkel individu of huisdier in beeld gebracht. Surrealistische beelden van een metropool die even weer privébezit is. Is het dan, waar het toeristengebieden betreft, ook een (bewust of onbewust) terugclaimen van de binnenstad? De begeleidende teksten suggereren van wel. Vaak wordt er gerefereerd aan eindelijk rust, eindelijk stilte, eindelijk aandacht voor de schoonheid van de gebouwde stad.
Met Corona werd de pauzeknop ingedrukt en die bleek ook een teletijdmachine. Zoals de film van Kadir van Lohuizen laat zien: hij rijdt door de straten van de binnenstad precies zoals filmer en fotograaf Ed van der Elsken dat decennia voor hem deed in 1983 in zijn film My Amsterdam. Dat zou zonder Corona in 2020 niet zo hebben gekund. Het lege Amsterdam ademt een rust uit die de stad decennia geleden kende op slome zondagen. Het is niet van deze tijd. Onze tijd is die van massatoerisme en een gestage toename van de bevolking die de stad in een altijd operationele 24-uurs beweging zet. Een tijd die ons dwingt tot nadenken over hoe nu verder. Over wie er eigenaar is van de stad. Over de zoekgeraakte balans tussen bezoekers en bewoners.
Twee maanden na de ‘intelligente lockdown’, is het lege Amsterdam ook alweer verleden tijd. Het is het beeldmerk van de eerste weken van Corona in stad. Nu, na het versoepelen van de maatregelen, is het geschiedenis geworden. De hamvraag is: hoe kunnen deze historische beelden van het lege Amsterdam ons inspireren om, in de post-corona toekomst van Amsterdam, de balans tussen de gebouwde stad, bewoners en bezoekers te verbeteren?
Deze zaal is gecureerd door:
Margriet Schavemaker, artistiek directeur Amsterdam Museum